ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΥΠΑΛΗΛΟΥΣ ΤΟ 2020
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΚΡΙΣΙΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗ
Το παρακάτω κείμενό μας δημοσιεύτηκε στο site alfavita και αποτελεί έναν συνταξιοδοτικό οδηγό μέσα από απαντήσεις που δίνει ο Γιάννης Μαυρωνάς στα κρίσιμα ερωτήματα πριν την συνταξιοδότηση:
ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ 2020
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ
Όπως κάθε χρόνο , έτσι και φέτος τηρούμε την παράδοση που δημιουργήσαμε στο alfavita και ετοιμάσαμε έναν συνταξιοδοτικό οδηγό που θα σας βοηθήσει να λύσετε τις απορίες και τις αμφιβολίες σας πριν την κρίσιμη επιλογή που καλείστε να πάρετε ενόψει του δεκαημέρου των παραιτήσεων που έρχεται σε λίγο καιρό , αλλά και γενικότερα ενόψει του σχεδιασμού σας σχετικά με το πότε θα είναι η κατάλληλη χρονιά για να «βγείτε» στην σύνταξη.
Έχοντας ασχοληθεί ώρες ατελείωτες με όλες τις πτυχές και παραμέτρους του ζητήματος, μελετώντας την νομοθεσία, μιλώντας με εκπαιδευτικούς και δημοσίους υπαλλήλους, αλλά και με τους αρμοδίους υπαλλήλους της Υπηρεσίας Συντάξεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, θεωρώ ότι μπορώ να «αφουγκραστώ» τις περισσότερες «αγωνίες» που συνοδεύουν αυτήν την «απόφαση ζωής».
Φέτος, για να μην αποφεύγουμε την επανάληψη και την κούραση, θα προσπαθήσω να σας ενημερώσω μέσω ερωτήσεων και απαντήσεων, με έναν πιο άμεσο και απλό τρόπο αλλά ελπίζω εξίσου επιβοηθητικό. Μέσα από την εμπειρία μου, θεωρώ ότι αυτά είναι τα ερωτήματα που απασχολούν αυτόν που καλείται να αποφασίσει για την σύνταξή του και μαζί τους και κάποιες απαντήσεις που «ξεκλειδώνουν» μικρά μυστικά . Δίπλα σε αυτά, θα προσπαθήσω να συμπεριλάβω κάποιες προβλέψεις- επεξηγήσεις για το νέο ασφαλιστικό που αναμένεται να ψηφιστεί σήμερα, την διαδικασία παραγωγής του οποίου είχα την τύχη να παρακολουθήσω στενά.
- Με ποιους τρόπους θεμελιώνω δικαίωμα για σύνταξη πλέον;
Οι τρόποι με τους οποίους θεμελιώνετε, δηλαδή σε πρώτη φάση αποκτάτε δικαίωμα να βγείτε στην σύνταξη, είναι η 25ετία, οι 35ετίες, 36ετίες και 37ετίες, τα 40 χρόνια ασφάλισης, οι 20ετίε, 21ετίες και 23ετίες εάν είστε τρίτεκνοι, τα 30 έτη ασφάλισης και τα 55 και 60 έτη ανάλογα με το αν είστε ασφαλισμένοι πριν ή μετά το 1983 στο Δημόσιο ειδικά για τους εκπαιδευτικούς , οι 25ετίες για γονείς ανηλίκων και οι λόγοι υγείας, εάν υπάρχει κάποιος σοβαρό και πιστοποιούμενο από αρμόδιους ιατρούς πρόβλημα υγείας ψυχικής ή σωματικής φύσης.
- Α) Βγαίνω στην σύνταξη όταν συμπληρώσω τα 35 έτη ασφάλισης και τα 58 έτσι δεν είναι;
Β) Είχα ανήλικο το 2011 και 25ετία και έκλεισα φέτος τα 52, άρα βγαίνω όποτε θέλω, σωστά;
Γ) Είμαι γυναίκα και είχα 25ετία το 2010 . Φέτος που έγινα 60, βγαίνω στην σύνταξη , να πάω να καταθέσω την παραίτησή μου;
Όχι! Κατηγορηματικά όχι . Δεν βρισκόμαστε στο 2010! Έχουν μεσολαβήσει πολλές αυξήσεις των ορίων ηλικίας και οι κλασικές θεμελιώσεις δικαιώματος που ξέραμε είναι μόνο το πρώτο σκαλοπάτι. Με πιο σημαντική αλλαγή στον μηχανισμό καθορισμού της τελικής ηλικίας συνταξιοδότησης τον νόμο 4336/2015 και τους Πίνακες 1 και 2 με τα νέα όρια ηλικίας, αυτό που σε γενικές γραμμές ισχύει είναι το εξής:
Εάν έχετε συμπληρώσει και τα κρίσιμα χρόνια ασφάλισης και την απαραίτητη ηλικία πριν τις 18/8/2015, τότε μόνο μπορείτε να συνταξιοδοτηθείτε άμεσα με αυτόν τον τρόπο. Εάν κάτι από τα δύο λείπει, τότε πηγαίνουμε στους πίνακες και βλέπουμε ποιο έτος συμπληρώνεται η ελλείπουσα προϋπόθεση. Στον Πίνακα 1 ανατρέχουμε εάν επιδιώκουμε να συνταξιοδοτηθούμε με 35 χρόνια και άνω. Στον Πίνακα 2 για κάτω από 35 χρόνια ασφάλισης με ή χωρίς πλασματικά έτη.
Αυτό που δεν έχει γίνει ίσως ακόμα κατανοητό είναι ότι δεν κοιτάμε για παράδειγμα μόνο εάν έχουμε την ηλικία των 58 ετών όταν μας ενδιαφέρει να συνταξιοδοτηθούμε με 35ετία (και με 25ετία μέχρι το 2010 που είναι συνυφασμένη με αυτήν την δυνατότητα), αλλά ελέγχουμε και πότε ακριβώς συμπληρώνουμε από μόνοι μας την 25ετία πρώτα και την 35ετία μετά. Εάν λόγου χάρη, έχουμε την ηλικία των 58 ετών από το 2018 και φέτος συμπληρώνουμε 33 χρόνια, πρέπει να συμπληρώσουμε μέσω πλασματικών ετών τα 35 επίσης το 2018 , εάν θέλουμε να έχουμε δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούμε με πλήρη σύνταξη το 2020 που συμπληρώνουμε τα 60. Αυτό ισχύει και σε κάθε άλλο συνδυασμό προϋποθέσεων χρόνων ασφάλισης και ηλικίας.
- Τελικά, από πότε δικαιούμαι να λάβω μειωμένη σύνταξη;
Η αλήθεια είναι ότι έκανα μεγάλη προσπάθεια, πιέζοντας τους υπεύθυνους του Γενικού Λογιστηρίου να ενοποιήσουν την «γραμμή» τους σχετικά με το ζήτημα και ήμουν ο πρώτος που ενημέρωσε το κοινό σχετικά με την μειωμένη σύνταξη στο Δημόσιο και το γεγονός ότι το όριο ηλικίας δεν συμπαρασύρεται από τις αυξήσεις του Πίνακα 2, ακόμα και όταν πολλοί ειδικοί έλεγαν το αντίθετο.
Συνοψίζουμε λοιπόν. Εάν είμαι γυναίκα και έχω 25ετία μέχρι το 2010 συμπληρωμένη είτε αυτοτελώς, είτε με διαδοχική ασφάλιση, είτε με πλασματικά έτη, μπορώ να πάρω μειωμένη/ πρόωρη σύνταξη σε οποιαδήποτε στιγμή από την συμπλήρωση των 55 ετών και μετά.
Για άντρες και γυναίκες, με 25ετία το 2011, δυνατότητα μειωμένης υπάρχει από τα 56 ηλικιακά έτη και με 25ετία το 2012 από τα 58. Από εκεί και πέρα, δυνατότητα για μειωμένη υπάρχει από τα 62 με απλή 25ετία.
- Έμαθα ότι η μείωση στην σύνταξη είναι μέχρι 30% στην εθνική σύνταξη , δηλαδή μέχρι 115 ευρώ λιγότερα. Αυτό προκύπτει από το 6% μείωσης για κάθε χρόνο με μάξιμουμ τα 5 έτη. Εγώ φέτος είμαι 58 και θα έβγαινα με 35ετία στα 59 και 6 μήνες. Επομένως θα έχω μόνο 9% μείωση, εάν βγω με μειωμένη, έτσι δεν είναι;
ΛΑΘΟΣ. Συχνή παρανόηση, που πολλές φορές δεν λύνεται ούτε στο Γενικό Λογιστήριο λόγω της ελλείψεως που παρατηρείται σε πεπειραμένους υπαλλήλους τα τελευταία χρόνια, με τις μετακινήσεις σε άλλες θέσεις. Είναι γεγονός ότι το μάξιμουμ της μείωσης πλέον είναι στο 30%, κάτι για το οποίο πάλι πρώτοι από εδώ σας είχαμε ενημερώσει, ωστόσο το ποσοστό της μείωσης σύμφωνα με την κρατούσα άποψη, δεν κρίνεται με βάση το πότε θα έβγαινε κάποιος με πλήρη σύνταξη με τον οποιοδήποτε τρόπο. Στο παράδειγμα της ερώτησης δεν θα κοιτάξουμε πόσο απέχει η ηλικία αποχώρησης από τα 59, 5 ηλικιακά έτη, γιατί αυτός είναι ο τρόπος πλήρους συνταξιοδότησης με 35ετία. Το εύρος της απόκλισης κρίνεται με βάση το πότε θα έβγαινε ο ενδιαφερόμενος με διατάξεις απλής 25ετίας. Και σε περίπτωση άντρα με 25ετία το 2010 η ηλικία αυτή είναι από τα 65 και μετά, ανάλογα και με το πότε συμπληρώνονται αυτά. Επομένως η διαφορά είναι παραπάνω από 5 έτη και η μείωση θα είναι στο μάξιμουμ, δηλαδή στο 30% της εθνικής σύνταξης. Γενικά, αυτό που πρέπει να κρατήσετε είναι ότι η σχέση μειωμένης και πλήρους δεν εξαρτάται από τον οποιοδήποτε τρόπο πλήρους συνταξιοδότησης , όπως 35ετίες, ανηλικότητες τέκνων, τριτεκνίες και λοιπά, αλλά μόνο με τον κλασικό τρόπο συνταξιοδότησης με 25 ετία.
- Πότε πρέπει να έχω συμπληρώσει όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να συνταξιοδοτηθώ ;
Όλες οι προϋποθέσεις δηλαδή ο χρόνος ασφάλισης και η ηλικία με βάση και τους Πίνακες, πρέπει να συμπληρώνονται έως τις 31.8.2020 εάν θέλετε να αποχωρήσετε φέτος, όχι τον Απρίλη, όχι τον Σεπτέμβρη.
- Εάν έχω χρησιμοποιήσει πλασματικά έτη ή έχω διαδοχική ασφάλιση ή αναγνωρίσεις προϋπηρεσίας για να πάρω κύρια σύνταξη, πότε θα πάρω επικουρικό;
Ο κανόνας για να πάρει κάποιος δημόσιος υπάλληλος, όπως και οι εκπαιδευτικοί, επικουρική σύνταξη από το τέως ΤΕΑΔΥ, το οποίο ενσωματώθηκε στο ΕΤΕΑΕΠ, το οποίο με την σειρά του με το νέο ασφαλιστικό απορροφάται από τον e- ΕΦΚΑ είναι να συγκεντρώνει τις ίδιες προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος όπως αυτές με τις οποίες λαμβάνει κύρια σύνταξη. Αυτό τι σημαίνει στην πράξη; Ότι πρέπει να έχει αποδώσει τον αντίστοιχο χρόνο εισφορών με αυτόν που έχει στην κύρια σύνταξη. Με άλλα λόγια;
Α) Εάν χρειάζεται να αναγνωρίσει πλασματικά έτη για την κύρια σύνταξη , το ίδιο πρέπει να κάνει για την επικουρική.
Β) Εάν έχει διαδοχική ασφάλιση πέρα από το Δημόσιο, θα πρέπει να ελέγξει εάν υπήρχαν εισφορές για επικουρική ασφάλιση στο προηγούμενο ταμείο. Για παράδειγμα στον ΟΑΕΕ, δεν υπήρχε επικουρικό ταμείο, άρα οι ελλείπουσες εισφορές θα πρέπει να αναγνωριστούν- καταβληθούν με εξαγορά.
Γ) Εάν υπάρχει ασφαλισμένος στο Δημόσιο πριν το 1983 , οπότε δεν υπήρχε επικούρηση, θα πρέπει να αναγνωρίσει τον χρόνο που προηγείται του διαστήματος αυτού.
Όλα τα παραπάνω κατέληγαν στο αποτέλεσμα το Επικουρικό Ταμείο του Δημοσίου, να υπολογίζει πόσος χρόνος πρέπει να εξαγοραστεί από τον ενδιαφερόμενο για να λάβει πλήρη σύνταξη από το τέως ΤΕΑΔΥ και να αποστέλλει σε αυτόν ενημέρωση για το ύψος του ποσού που πρέπει να καταβάλει για να πάρει από την επιθυμητή ηλικία πλήρη σύνταξη. Η διαφορά με τις αναγνωρίσεις χρόνου για την κύρια σύνταξη είναι ότι στο επικουρικό δεν ήταν δυνατή η εξόφληση του ποσού με δόσεις, αλλά αυτό έπρεπε να εξοφληθεί εφάπαξ εντός δύο μηνών. Επειδή πολλές φορές το ποσό ήταν σημαντικό και ο συνταξιούχος δεν είχε την οικονομική άνεση να το καταβάλει, χανόταν το δικαίωμα για πλήρη σύνταξη και είχε πλέον δύο επιλογές. Να του καταβληθεί μειωμένη επικουρική από τα 62 με απλή 25ετία εισφορών ή στα 67 με όσα χρόνια ασφάλισης είχε, εάν συμπλήρωνε 15ετία.
Μια καινοτόμος διάταξη λοιπόν του νέου ασφαλιστικού, η οποία θα δώσει ανάσα σε πάρα πολύ κόσμο, η οποία δεν έχει γίνει ιδιαιτέρως αντιληπτή είναι αυτή του άρθρου 40 όπως έχει προβλεφθεί στο προσχέδιο του νόμου η οποία τροποποιεί το άρθρο 79 του ν.4387/2016 και ορίζει με απλά λόγια ότι εάν τίθεται θέμα εξαγοράς αναγνώρισης για θεμελίωση δικαιώματος σε επικουρική σύνταξη για ποσό μέχρι 3.000 ευρώ, αυτό μπορεί να παρακρατείται από τα ποσά αναδρομικών επικουρικής σύνταξης. Εάν το ποσό υπερβαίνει τις 3.000 ευρώ, τότε το υπερβάλλον ποσό καταβάλλεται εφάπαξ και τα 3.000 ευρώ συμψηφίζονται από τα δικαιούμενα ποσά σύνταξης. Είναι σαφές ότι η παραπάνω διάταξη θα δώσει λύση σε χιλιάδες δημοσίους υπαλλήλους που αντιμετώπιζαν το παραπάνω πρόβλημα.
- Τελικά με συμφέρει να μείνω παραπάνω και να περιμένω για να πάρω σύνταξη; Γιατί ακούω ότι όσο περισσότερο μένω , τόσο χειρότερα είναι.
Δυστυχώς, η δημοσιονομική κρίση και η συναφής με αυτήν κρίση στις συντάξεις στο επίπεδο ποσών παροχών και ορίων ηλικίας, αλλά και συνειδητοποίησης των εγγενών αδυναμιών του ασφαλιστικού συστήματος δεν έχει απαλείψει εντελώς τοποθετήσεις τέτοιου είδους, από κάθε λογής «ειδικούς» που ο καθένας είτε για ίδιον όφελος ή ακόμα και λόγω ανέξοδης ημιμάθειας και προσπάθειας εντυπωσιασμού, δεν διστάζει να παραπληροφορεί τον ασφαλισμένο που αγωνιά για να πάρει την σωστή απόφαση για την σύνταξή του, το μόνο που αρκεί να πούμε εδώ είναι ότι οι καιροί να αγνοούμε τον ρεαλισμό και τα απλά μαθηματικά έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Έτσι όπως έχει διαρθρωθεί πλέον η δομή της νέας σύνταξης , δηλαδή σε εθνική και ανταποδοτική, η οποία ανταποδοτική αυξάνεται αναλογικά με το ποσοστό αναπλήρωσης που με την σειρά του αυξάνεται με κάθε περαιτέρω έτος ασφάλισης που συγκεντρώνεται, ο κανόνας είναι ένας:
Θα παραμείνω για έναν χρόνο παραπάνω; Θα πάρω κάτι παραπάνω. Για δύο χρόνια παραπάνω; Θα πάρω κάτι ακόμα παραπάνω. Είναι διαφορετικό θέμα πόσες αντοχές έχω ακόμη για να παραμείνω εργαζόμενος και εάν στην ζυγαριά ποιότητας ζωής και απόλαυσης της συνταξιοδότησής μου και έξτρα παροχής, κερδίζει το πρώτο. Όσον αφορά στο εφάπαξ, όσο περισσότερο παραμένει κάποιος, τόσο περισσότερο θα λάβει , ακόμα και εάν από το 2014 και μετά παίρνει απλή επιστροφή των εισφορών του. Όσον αφορά την προσωπική μου άποψη και αξιολογώντας τα νέα αυξημένα ποσοστά αναπλήρωσης που προβλέπονται για τα 30 χρόνια ασφάλισης και πάν, θεωρώ ότι εφόσον υπάρχει η δυνατότητα τα μάξιμουμ οφέλη αποκομίζονται από την τελική συγκομιδή 35 έως 40 ετών ασφάλισης.
Θα επανέλθουμε και με άλλο πληροφοριακό υλικό μέχρι και την ημερομηνία των παραιτήσεων
Σημείωση: Το κείμενο όπως και όλα τα άλλα γράφεται προς ενημέρωση των ενδιαφερόμενων εκπαιδευτικών και δημοσίων υπαλλήλων για τα θέματα που τους απασχολούν. Επειδή έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα, άλλα κείμενά μου να αναπαράγονται αυτούσια ή σε σημαντικότατη έκτασή τους είτε από συναδέλφους είτε από διάφορους άλλους υπαλλήλους, αιρετούς ή μη και να διανέμονται σε σχολεία και υπηρεσίες, το λιγότερο που οφείλεται σε αυτές τις περιπτώσεις να γίνεται είναι η μνεία στον συντάκτη του κειμένου. Σας ευχαριστώ.